Ảnh: Daniel Acker/Bloomberg.

Trong khi, ông Trump chỉ ra những vấn đề về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, tiền tệ và dịch vụ, nông nghiệp đang ngày càng trở nên rõ ràng hơn, Trung Quốc đề nghị mua thêm 30 tỉ USD giá trị nông sản Mỹ như một phần của thỏa thuận, Bloomberg trích nguồn thạo tin vào tuần trước.

Ngô, ethanol, thịt bò và gia cầm đã trở thành một của các cuộc đàm phán thương mại và Trung Quốc có thể nhanh chóng mua trở lại một lượng lớn đậu nành, Bộ trưởng Nông nghiệp Mỹ Sonny Perdue cho biết hôm 23/2.

Trong khi tổng nhập khẩu nông sản của Trung Quốc từ Mỹ chỉ vào khoảng 24,2 tỉ USD trong năm 2017, không khó để thấy mục tiêu có vẻ tham vọng 30 tỉ USD này đạt được như thế nào, chỉ bằng việc loại bỏ những hạn chế của một số sản phẩm trong những năm gần đây.

Ví dụ như gà và thịt bò. Trung Quốc nhập khẩu khoảng 4,1 tỉ USD giá trị thịt bò và gia cầm trong 2017, tăng gần 910% so với ba năm trước. Trong đó, Mỹ chỉ chiếm 25 triệu USD, chủ yếu là do các rào cản liên quan tới dịch bò điên, mới chỉ được gỡ bỏ thời gian gần đây, và liên quan tới dịch cúm gia cầm, mới bị hạn chế.

Nếu Trung Quốc mua nhiều như các đối tác nhập khẩu những mặt hàng này của Mỹ, gồm Hong Kong và Nhật Bản đối với thịt bò tươi/đông lạnh, và Mexico đối với gia cầm, thì giá trị nhập khẩu có lên tới gần 10 tỉ USD so với mức hiện tại.

Tiếp theo, xem xét tới thức ăn chăn nuôi. Đậu nành và bã rượu khô là hai nguyên liệu phổ biến để người chăn nuôi gia súc – gia cầm bổ sung protein cho đang đàn gia súc khổng lồ của họ, nhưng cả hai đều đang bị hạn chế về thương mại trong những năm gần đây.

Ba tháng trước ngày tuyên thệ nhậm chức của ông Trump, Trung Quốc đã mua khoảng 8,9 tỉ USD đậu nành Mỹ; con số này đã giảm chỉ còn 117 triệu USD trong quí cuối cùng của năm 2018, vì thuế và những lệnh cấm nhập khẩu không chính thức nhằm trả đũa thuế quan từ Mỹ.

Bức tranh tương tự đối với bã rượu khô, sản phẩm phụ của quá trình sản xuất ethanol bằng ngô. Thương mại mặt hàng này trị giá 1,8 tỉ USD trong năm tài chính 2014, theo Hội đồng Ngũ cốc Mỹ. Vì ảnh hưởng của cuộc điều tra chống bán phá giá, giá trị nhập khẩu chỉ đạt 44 triệu USD trong gần 12 tháng mới đây.

Như vậy chỉ bằng việc nhập khẩu trở lại hai mặt hàng này theo mức trung bình trước khi có các hạn chế thương mại sẽ bổ sung thêm 10 tỉ hoặc hơn vào tổng giá trị nhập khẩu.

Một số mặt hàng khác cũng khá tiềm năng. Việc loại bỏ thuế quan đối với thịt heo Mỹ có thể tăng nhập khẩu của Trung Quốc thêm trung bình 8,9 tỉ USD, theo nghiên cứu của Minghao Li, Wendong Zhang, và Dermot Hayes từ Đại học Iowa State trong năm ngoái.

Tổng giá trị gia tăng của những nông sản chính có thể đạt trung bình 35 tỉ USD và nhiều nhất là 53 tỉ USD.

Ước tính này chưa bao gồm hàng loạt động thái mở cửa thương mại đối với những ngũ cốc được bảo hộ nhiều nhất của Trung Quốc gồm ngô, lùa mì và gạo. Cả ba nông sản đều được giao dịch theo hệ thống hạn ngạch thuế quan, trong đó một lượng nhỏ được phép nhập khẩu với thuế quan 1% nhưng xuất khẩu ngoài hạn ngạch sẽ bị phạt với mức thuế 65%.

Hiện tại, Trung Quốc mới chỉ chiếm 506 triệu USD trong tổng thương mại xuất khẩu trị giá 17,4 tỉ USD của những mặt hàng đó. Ngay cả khi cho phép nhập khẩu toàn bộ khối lượng theo chế độ hiện hành có thể tăng thêm 2 tỉ hoặc hơn, dù Mỹ có thể không đáp ứng được giá trị đó.

Điều này có vẻ ổn thỏa, nhưng vấn đề sẽ xảy ra nếu đây là tất cả những gì Trung Quốc đề xuất.

Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer vẫn luôn rõ ràng về việc tìm kiếm một thỏa thuận nhằm giải quyết những vấn đề cấu trúc. Với việc Trung Quốc tích cực thúc đẩy chuỗi giá giá trị công nghệ và sử dụng sức mạnh thị trường để đạt được mục tiêu của mình, các doanh nghiệp công gnhệ cao của Mỹ đã phải chịu nhu cầu ảm đảm, và thuế quan trả đũa có thể không được thỏa mãn chỉ bằng lời hứa mua thêm gà.

Lyly Cao
Theo Kinh tế & Tiêu dùng